Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins

Út er komin skýrslan „Rekstrargreining garðyrkju á Íslandi 2019-2023“ þar sem koma fram helstu niðurstöður úr verkefni í afkomugreiningu garðyrkjunnar. Verkefnið sem þessi skýrsla byggir á er framhald verkefna sem unnin hafa verið af RML á síðustu þremur árum þar sem leitast var við að varpa ljósi á rekstrarafkomu í garðyrkju á Íslandi á árunum 2019-2022. Nú er bætt við einu ári og unnið með árin 2019-2023. Aflað var upplýsinga frá einstökum framleiðendum garðyrkjuafurða með það að markmiði að átta sig betur á rekstri helstu framleiðslugreina íslenskrar garðyrkju.

Samkvæmt nýgerðum samningi milli RML og atvinnuvegaráðuneytisins um riðuarfgerðargreiningar er gert ráð fyrir sérstökum stuðningi vegna greininga á fullorðnum ám á áhættubúum. Markmiðið með þessum sérstaka stuðningi er að draga úr tíðni VRQ-genasamsætunnar í hjörðum sem skilgreindar eru samkvæmt MAST sem áhættuhjarðir. Áætlað að niðurgreiðsla á hvert sýni sé 1.000 kr., þó með þeim fyrirvara að fjármunir sem ætlaðir eru í verkefnið dugi.

Nú er frágenginn samningur milli atvinnuvegaráðuneytisins og RML um tilhögun hvatastyrkja vegna riðuarfgerðagreininga. Fyrirkomulagið er með mjög keimlíkum hætti og á síðasta ári. Helstu breytingar eru þær að nú er settur fyrirvari um hámarksfjölda greininga sem fást niðurgreiddar á hverju búi. Þá verða ekki niðurgreiddar greiningar á sýnum úr gimbrum sem eiga foreldra sem eru arfhreinir V/V, V/MV eða MV/MV (V = ARR = dökkgrænt flagg, MV =T137, C151,H154 = ljósgrænt flagg). Þær munu sjálfkrafa fá merkingu í Fjárvís (grænröndótt flagg) sem gefur til kynna að þær beri V eða MV arfgerð.

Í kjölfar þess að hrúturinn Fannar 23-925 frá Svínafelli greindist með þokugen hafa borist fyrirspurnir um þokugensgreiningar. Slíkar greiningar eru ekki í boði hjá Íslenskri erfðagreiningu. Matís býður nú upp á tilboð sem gildir til 11. apríl, í samstarfi við RML. Senda þarf hylki með vefjasýni eða stroksýni úr nefi á starfsstöð RML í Reykjavík eða á Hvanneyri. Mikilvægt er að sýnið sé aðgreint frá öðrum sýnum, haft í sér poka og því fylgi blað þar sem fram kemur að óskað sé eftir þokugensgreiningu og tilgreint númer sýnis og grips. Bóndinn forskráir sýnið á viðkomandi grip í Fjárvís.is undir „forskráning á öðrum arfgerðargreiningum“.

Fagráð í sauðfjárrækt stendur fyrir sínum árlega fagfundi 12. apríl. Að þessu sinni er fundurinn haldinn á Húsavík og hefst kl. 10:30 og er áætlað að dagskrá ljúki kl. 15:00. Fundurinn fer fram á Fosshóteli en þar verður árshátíð sauðfjárbænda haldin um kvöldið. Fundurinn er öllum opinn.

Niðurstöður skýrslna nautgriparæktarinnar fyrir síðustu 12 mánuði, nú að liðnum febrúar, hafa verið birtar á vef okkar. Niðurstöðurnar byggja á þeim skýrslum sem hafði verið skilað þegar liðið var að nóni þann 11. mars. Hér á eftir er farið yfir nokkur atriði úr niðurstöðunum en rétt er að benda á að mun meiri upplýsingar er að finna í töflum þeim sem tengill er í hér neðst í fréttinni. Þegar niðurstöðurnar voru reiknaðar hafði verið skilað mjólkurskýrslum frá 437 búum en uppgjör kjötframleiðslunnar nær nú til 115 búa þar sem framleitt var nautakjöt en ekki stunduð framleiðsla mjólkur til sölu. Reiknuð meðalnyt 24.193,2 árskúa á búunum 437 var 6.531 kg. eða 6.790 kg. OLM (af orkuleiðréttri mjólk) á uppgjörstímabilinu. Meðalfjöldi árskúa á fyrrnefndum 437 búum var 55,4.

Nú styttist óðfluga í lokafrest umsókna um fjárfestingastuðning vegna fyrirhugaðra framkvæmda ársins 2025, ásamt því að framhaldsumsóknum þarf að skila inn fyrir þau verkefni sem það á við. Umsóknarfrestur fyrir umsóknir í sauðfjárrækt er 15. mars og umsóknarfrestur fyrir umsóknir í nautgriparækt er 31. mars. Framkvæmdir sem eru yfir einni milljón króna eru styrkhæfar og er allt styrkhæft sem viðkemur endurnýjun, endurbótum og nýbyggingum. Þess ber þó að geta að tæknibúnaður er ekki styrkhæfur, nánari upplýsingar um það veita ráðunautar.

Haustið 2024 voru gerðar upp 65 styrkhæfar afkvæmarannsóknir hjá bændum. Í heild voru afkvæmahóparnir 601 og þar af eiga veturgamlir hrútar 422 afkvæmahópa. Umfangið er nokkuð minna en haustið 2023 en þá voru búin 71 og afkvæmahóparnir 720. Afkvæmahópunum hefur því fækkað tiltölulega meira en búunum. Nú eru 70% hrútanna í afkvæmarannsóknunum veturgamlir en haustið 2023 var hlutfall veturgamalla hrúta 59%. Innleiðing á verndandi og mögulega verndandi riðuarfgerðum leiðir til þess að notkun á lambhrútum hefur aukist og færri eldri hrútar eru í notkun.

Nú er hægt að skrá sig á póstlista hjá RML og fá sendan sjálfvirkan tölvupóst þegar ný frétt er birt á rml.is. Með skráningu á póstlistann er hægt að velja um að fá senda tilkynningu alltaf þegar ný frétt er birt, eða eingöngu þegar valdar fréttir eru birtar og þá tengdar því efni sem notandinn vill fylgjast með. Svo er auðvitað jafn auðvelt að skrá sig af póstlistanum eins og það er að skrá sig á hann. Í persónuverndarstefnu RML má sjá upplýsingar um það verklag sem fyrirtækið fylgir varðandi þær upplýsingar sem safnað er í gegnum starfsemina. 

Í kjölfar fósturtalninga, sem nú eru í gangi víða á sauðfjárbúum, hafa komið fram allmargar ábendingar um mikla frjósemi í dætrum Fannars 23-925 frá Svínafelli. Því var ákveðið að láta arfgerðagreina sýni úr Fannari með tilliti til frjósemi. Niðurstaðan úr þeirri greiningu er sú að Fannar er sannarlega arfblendinn fyrir þokugeni. Nú er það svo að aðeins hluti hrútanna sem koma inn á stöð eru skoðaðir með tilliti til þoku og hefur það verið gert ef vísbending er um að nákomnir foreldrar beri genið. Í tilfelli Fannars er móðir hans ekki með afgerandi hátt frjósemismat en hinsvegar má rekja ættir hennar í þoku 50-900 frá Smyrlabjörgum í gegnum Hún 92-809 frá Hesti sem stendur á bakvið Fannar í sjöunda lið.